Ηλεκτρονική επιτήρηση των αρνητών στράτευσης στην Φιλανδία

Το φιλανδικό κράτος είναι ένα από εκείνα τα λίγα κράτη επί ευρωπαϊκού εδάφους όπου η στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωτική. Στο φιλανδικό κράτος, όσοι αρνούνται να καταταγούν σε ένα από τα τρία στρατιωτικά σώματα οδηγούνται στην φυλακή. Τις αστυνομικές στατιστικές των τελευταίων 13 χρόνων μπορείς να τις δεις από μία καθαρή ποινική πλευρά, ωστόσο, εμπεριέχουν και μία παραδοξότητα, αυτή της ακριβής καταγραφής αυτών που έχουν αρνηθεί τον στρατό. Το καινούριο ποιοτικό δεδομένο στην ποινική μεταχείριση των ανυπότακτων τα τελευταία 3 χρόνια είναι η «εναλλακτική» της έκτισης της ποινής με ηλεκτρονικό βραχιολάκι. Όσοι το επιλέξουν είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν, στις αρχές κάθε μήνα, ένα αναλυτικό πρόγραμμα των μετακινήσεων που επιθυμούν να κάνουν κατά τη διάρκειά του, αυτό το πρόγραμμα να εγκριθεί εκ των προτέρων από τον Ποινικό Οργανισμό Κυρώσεων και φυσικά καθ΄όλη τη διάρκεια του μήνα να κινούνται μέσα σε αυτό το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα που θα σου έχουν εγκρίνει. Έτσι, μία επίσκεψη σε ένα συγγενικό πρόσωπο ή σε έναν φίλο, το να πας να κουρευτείς ή να δεις μία ταινία υπόκεινται στην κρίση (και την αυστηρή επόπτευση) των διαφόρων ποινικών επιτροπών. Η κατανάλωση αλκοόλ (και η χρήση ναρκωτικών) απαγορεύονται και σε περίπτωση που κάποιος βρεθεί σε έλεγχο να έχει πιει, κινδυνεύει άμεσα να οδηγηθεί στην φυλακή.

Το 2012, που εφαρμόστηκε πρώτη φορά το μέτρο στις ποινικές περιπτώσεις των αρνητών στράτευσης, 6 άτομα επέλεξαν να οδηγηθούν στην φυλακή και 6 να τεθούν υπό ηλεκτρονική επιτήρηση. Την επόμενη χρονιά, 12 άτομα οδηγήθηκαν στην φυλακή και 28 επέλεξαν το βραχιολάκι. Το 2014, ο αριθμός των αρνητών στράτευσης παρουσίασε γεωμετρική άνοδο και αυτό καθώς η αποφυγή της φυλάκισης μέσω της ηλεκτρονικής επιτήρησης «απελευθέρωσε» περισσότερα άτομα να αρνηθούν να υπηρετήσουν τη θητεία τους.

Όσον αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτών των αρνήσεων μπορούν να εμπεριέχουν μία αντιπολεμική κουλτούρα, μία νεοφιλελεύθερη αντίληψη ισότητας των φύλων (το ότι υποχρεούνται να υπηρετήσουν μόνο οι άντρες είναι διάκριση εις βάρος των… αντρών), αλλά ακόμα και μία αλλοπρόσαλη άρνηση πειθάρχησης στις υποχρεώσεις που σου επιβάλλει το κράτος (προβάλλοντας την ίδια στιγμή την εθελοντική επιλογή της κατάταξης).

Στις παραπάνω γραμμές δεν αναζητούμε τόσο τα ποιοτικά χαρακτηριστά των αρνήσεων στράτευσης στην Φιλανδία. Αυτά προφανώς καθορίζονται από την κινηματική εμπειρία και δράση που υπάρχει σε εκείνα τα μέρη. Ωστόσο, διαβάζοντας για την ηλεκτρονική επιτήρηση ως τρόπο ποινικής μεταχείρισης των αρνητών στράτευσης και έχοντας στο νου τα όσα κατατέθηκαν τον χειμώνα στη δημόσια σφαίρα από την πλευρά του συμπλέγματος της ασφάλειας (και διαφόρων πανεπιστημιακών, δημοσιογράφων) με αφορμή την απεργίας πείνας του Ρωμανού -ως προς τις εναλλακτικές ποινικής μεταχείρισης αδικημάτων που θεωρούνται νομικά (και όχι ιδεολογικά) «ήσσονος σημασίας»-, είπαμε να σταθούμε λίγο. Και για να σκεφτούμε το πώς η ηλεκτρονική επιτήρηση μπορεί να επηρεάζει συνειδήσεις, να δεσμεύει τους αγώνες και να δίνει χώρο στην αστυνομία και στις στρατηγικές της.