Αιγυπτιακή γοητεία *

Στη σχετικά πρόσφατη ιστορία θα μπορούσε κάποιος να διακρίνει μια -εκ πρώτης όψεως- ανεξήγητη έλξη των πιο φιλόδοξων κρατών (και των στρατών τους) προς την Αίγυπτο. Τα εργαλεία κατανόησης του κόσμου που μάς έδωσαν στο σχολείο επ’ ουδενί δεν ωφελούν στην κατανόηση τού γιατί οι πιο μεγαλεπήβολες εκστρατείες, από τις πιο μακρινές περιοχές της Ευρασίας βρέθηκαν κάποια στιγμή να ποζάρουν στην Αίγυπτο. Όπως είπαμε “εκ πρώτης όψεως”: όχι μόνο ανεξήγητο δεν είναι, αλλά μπορεί να μας οδηγήσει και σε πολιτικά χρήσιμα συμπεράσματα καθώς  και σε μια πιο αιχμηρή κατανόηση του σημερινού κόσμου.

Ο Ναπολέων Βοναπάρτης ως εξόριστος στο νησί της Αγ. Ελένης αναλογιζόταν την πορεία της καριέρας του και η Αίγυπτος βάραινε συχνά στη σκέψη του. Από τα απομνημονεύματά του:

“[…]η εκστρατεία της Αιγύπτου είχε αφ’ ενός σχεδιαστεί με πολλή επιμέλεια, αφ’ ετέρου εκτελεστεί με περισσή μαεστρία. Αν ο Θεός ήταν τότε με το μέρος του γαλλικού στρατού τότε μια σπουδαία επανάσταση θα είχε συμβεί στην Ανατολή: η νίκη μας θα αποτελούσε το θεμέλιο μιας Αυτοκρατορίας και η μετέπειτα μοίρα της Γαλλίας θα ήταν ολωσδιόλου διαφορετική […]“

Από τις αναπολήσεις του φαίνεται να στήριζε πολλές ελπίδες στην κατοχή της Αιγύπτου: υποστήριζε πως εάν κάποιος θέλει να θεωρείται παγκόσμια ναυτική δύναμη, είναι απαραίτητο να ελέγχει τη Μεσόγειο. Και πως δεν μπορείς να ελέγχεις τη Μεσόγειο, δίχως να ελέγχεις τις ακτές της.

Ο Ναπολέων ποζάρει στην Αίγυπτο.

 Όντως, ο  μέλλων εξόριστος σχεδίαζε να κατακτήσει την Αίγυπτο, προκειμένου να ελέγξει το πέρασμα στον Ινδικό Ωκεανό, προκειμένου να αποκλείσει τη Μ. Βρετανία (η ναυτική δύναμη της εποχής) από τις (σημαντικότατες) ινδικές αποικίες της, προκειμένου να αποστερήσει πλουτοπαραγωγικές πηγές και ζωτικό χώρο εξαγωγών από το βρετανικό κεφάλαιο, προκειμένου με τον καιρό να διεκδικήσει για χάρη της Γαλλίας το ρόλο της παγκόσμιας ναυτικής δύναμης (θυμάστε τι λέγαμε στην προηγούμενη ανάρτηση; ). Τελικά έχασε, τα μάζεψε και βάλθηκε να μπει στο μάτι των δυνάμεων της ενδοχώρας (Ρωσία), οπότε και γνωρίστηκε με τον ρωσικό χειμώνα και…εξορία.

Ο γερμανός στρατηγός Ρόμμελ ποζάρει στην Αίγυπτο κατά τη διάρκεια της βορειοαφρικανικής εκστρατείας του (απ’ τα μούτρα μάλλον δεν πάνε καλά τα πράγματα)

Λίγα χρόνια μετά η ναζιστική Γερμανία βάλθηκε επίσης να βάλει πόδι στις βορειοαφρικανικές ακτές, δείχνοντας μια ιδιαίτερη εμμονή στην πλευρά της Αιγύπτου. Μετά την ήττα των Γερμανών και την εκδίωξη των δυνάμεών τους από τις βορειοαφρικανικές ακτές, οι ΗΠΑ -wannabe παγκόσμια ναυτική δύναμη ακόμα- πρότειναν επίθεση για ανακατάληψη της Γαλλίας. Οι Άγγλοι αντέτειναν απόβαση στην ιταλική χερσόνησο και αποστέρηση του Άξονα από άλλη ένα κομμάτι της μεσογειακής ακτής επειδή “με το συμπάθειο, αλλά εμείς δεν είμαστε wannabe και από την εποχή του μερκαντιλισμού και μετά το παιχνίδι έτσι παίζεται“. Τελικά είχαν δίκιο: σταδιακά η γερμανική πλευρά αποστερήθηκε κάθε πρόσβασης στη Μεσόγειο -άρα και κάθε πιθανότητα ελέγχου της- και βάλθηκε να τα βάλει με τις δυνάμεις της ενδοχώρας…τουτ’ έστιν ρώσικος χειμώνας φάση. Τη συνέχεια την ξέρουμε.

(Μπόλικα) ισραηλινά τεθωρακισμένα με τους οδηγούς τους. Δυστυχώς δε βρήκαμε φωτογραφίες σοβιετικών τεθωρακισμένων να ποζάρουν στην Αίγυπτο, αλλά υπήρξαν.

 Το κράτος του Ισραήλ ιδρύθηκε με τις ευλογίες των ΗΠΑ το 1948 ως ένα αμερικανικό “δόρυ” στην καρδιά της Μέσης ανατολής και στη ΝΑ μεριά της Μεσογείου. Υπ’ όψιν είμαστε ήδη στα ξεκινήματα του Ψυχρού Πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου η νέα παγκόσμια ναυτική δύναμη (ΗΠΑ) θα προσπαθήσει να ανασχέσει την κάθοδο, πρόσβαση και εδραίωση της παρουσίας της σοβιετικής δύναμης της ενδοχώρας στη Μεσόγειο (θυμάστε πάλι το δακτύλιο της πρώτης ανάρτησης; ). Το ισραηλινό κράτος ενεπλάκη στον πρώτο του πόλεμο λίγη ώρα μετά την ίδρυσή του -ένα μοτίβο που θα επαναληφθεί συχνά κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Δύσκολη δουλειά να είσαι “δόρυ”: με κύκλο τα ονόματα των κρατών που έχουν εμπλακεί πολεμικά με το Ισραήλ από το 1948 έως σήμερα ( και προσθέστε τη Σοβιετική Ένωση και την Αλγερία)

 Εν τέλει, στα 1978 οι από πάνω κύριοι θα δώσουν τα χέρια: είναι οι ηγέτες του ισραηλινού, του αμερικανικού και του αιγυπτιακού κράτους. Με τη συμφωνία του Camp David το Ισραήλ θα ηρεμήσει από τη μεγάλη ενόχληση στα αριστερά του και θα έχει φτηνό πετρέλαιο, η Αίγυπτος θα δικαιούται ετήσια στήριξη μερικών εκατομμυρίων δολλαρίων από τις ΗΠΑ και στήριξη στο (διαρκές) στρατιωτικό καθεστώς της και οι ΗΠΑ θα κρατήσουν τη Μεσόγειο για τους εαυτούς τους. Η συμφωνία με την Αίγυπτο θεωρήθηκε μία από τις σημαντικότερες επιτυχίες για την αμερικάνική πλευρά όλου του Ψυχρού Πολέμου. Στα επόμενα χρόνια η Μεσόγειος ανήκει ολόκληρη πλέον στις ΗΠΑ, η Σοβιετική Ένωση τρώει διάλυση (όχι απαραίτητα λόγω Αιγύπτου), το στρατιωτικό καθεστώς της Αιγύπτου ζει και βασιλεύει, το Ισραήλ κάνει ό, τι μπορεί καλύτερο στην περιοχή και…στο βάθος κρίση. Ώσπου το 2011 ένας αστάθμητος παράγοντας άλλαξε τις ισορροπίες της περιοχής και ανάγκασε τους διεθνείς αναλυτές των αφεντικών να ξανασχοληθούν με την Αίγυπτο.

Από το 2011 και μετά οι εξεγερμένοι προκάλεσαν τριγμούς στο διαρκές στρατιωτικό καθεστώς  της Αιγύπτου και δυσχέρειες, για την εξομάλυνση των οποίων οι στρατοκράτες παζαρεύουν για πρώτη φορά μετά το Camp David με τις ΗΠΑ βάζοντας επί τάπητος μέχρι και την ουδετερότητά τους απέναντι στο Ισραήλ. Με τη σειρά του το “δόρυ” (υπό τη σκιά 2 στρατιωτικών ηττών τα τελευταία χρόνια) ανησυχεί και αναζητά συμμάχους, με αποτέλεσμα η απο’κει μεριά των μεσογειακών ακτών να μην είναι πλέον και τόσο εξασφαλισμένη για την αμερικάνική παγκόσμια ναυτική δύναμη. Και ξέρουμε πόσο σημαντικές είναι για δαύτη 9και για τις προηγούμενές της) οι μεσογειακές ακτές, και πόσο μάλλον τώρα που υπάρχει μια νέα wannabe-παγκόσμια ναυτική δύναμη στο προσκήνιο ονόματι “Κίνα”.

Η αναζήτηση νέων ισορροπιών στη ΝΑ Μεσόγειο για τις ΗΠΑ απαιτεί λοιπόν τη συνδρομή χρήσιμων σταθεροποιητικών παραγόντων στην περιοχή, πρόθυμων να υποστηρίξουν μία νέα κατάσταση δυναμικής ισορροπίας.Κι αν αυτός ο παράγοντας τυχαίνει να είναι κάποιος και με τη σχετική ιστορική εμπειρία και με την απόγνωση εκείνου που δεν του βγαίνουν τα “οικονομικά”, τόσο το καλύτερο! Αλλά γι’ αυτόν τον επίδοξο χρήσιμο “κάποιον” στην περιοχή θα γράψουμε συνοπτικά σε επόμενη ανάρτηση.

.

* τα ιστορικά στοιχεία της ανάρτησης αντλήθηκαν από τα τεύχη 22 και 24 του περιοδικού “antifa: πόλεμος ενάντια στο φόβο” (στήλη “Περίπτερο”)

[τα παραπάνω αποτελούν μέρος της “δουλειάς” επί της γεωπολιτκής και των διακρατικών σχέσεων σε μορφή μικρών σχολίων που έγιναν για (και πλαισίωσαν) την εισήγηση της τρίτης ημέρας του αντιμιλιταριστικού τριημέρου (7 με 9 Φλεβάρη) στην κατάληψη Σινιάλο].