Η ιστορία των πολλών

Στην ισπανική κοινωνία υπάρχει από παλιά ένα ευρύ ρεύμα δυσφορίας και απονομιμοποίησης του ισπανικού στρατού. Και αυτό συμβαίνει τόσο λόγω των αυτονομιστικών κινημάτων στο εσωτερικό της χώρας όσο και του ίδιου του ιστορικού ρόλου του στρατού στην κατάπνιξη της κοινωνικής επανάστασης και της στήριξης του Φρανκικού καθεστώτος. Ιδιαίτερα καθ όλη τη δεκαετία του ’90 αναπτύχθηκε ένα ισχυρό αντιμιλιταριστικό κίνημα που έφτασε να αριθμεί περισσότερους από 4000 ολικούς αρνητές στράτευσης, με τους μισούς από αυτούς να κατάγονται από τη Βασκωνία. Η σύγκρουση με τον μιλιταρισμό υπήρξε άμεση και μεστή τόσο σε ιδεολογικό όσο και πρακτικό επίπεδο ενώ από την πλευρά του καθεστώτος επιστρατεύτηκαν όλα τα μέσα καταστολής, έως και ποινές φυλάκισης μέχρι και 2,5 χρόνων. Πολλοί από τους “ινσουμίσος” (έτσι ονομάζονταν οι ανυπότακτοι αυτού του διευρυμένου και πολυτασικού κινήματος) βρέθηκαν στην φυλακή αλλά η ένταση των κινημάτων αλληλεγγύης δεν επέτρεψε να παραμείνει κανείς τους περισσότερο από 6 μήνες σ’ αυτή (ενώ καταγράφηκαν και περιπτώσεις αθώωσης). Προς το τέλος της δεκαετίας του ’90 και στην αυγή του 2000 το κράτος στράφηκε σε διοικητικές ποινές και πρόστιμα και σε συνδυασμό με την κατάργηση της υποχρεωτικής θητείας σταδιακά εξασθένησε και το αντιμιλιταριστικό κίνημα. Δεν εξαλήφθηκε όμως εντελώς, καθώς στις εποχές των δυτικών και παγκοσμιοποιημένων πολέμων της κυριαρχίας (βλ. Ιράκ, Αφγανιστάν, Μέση Ανατολή, κλπ) ενσωματώθηκε στο ριζοσπαστικό αντιπολεμικό κίνημα.

Το 1992 στα όρια του ισπανικού κράτους κυκλοφόρησε το βιβλίο “Η ανυποταξία στη φυλακή”, μια συλλογική-αντιμιλιταριστική έκδοση που περιλαμβάνει απόψεις και μαρτυρίες ολικών αρνητών στράτευσης από τη φυλακή. Δέκα χρόνια αργότερα, αποσπάσματα από το βιβλίο μεταφράστηκαν και εκτυπώθηκαν σε 500 φωτοτυπημένα αντίτυπα στα πλαίσια σχετικής θεματικής ενότητας του τριημέρου του Θερσίτη, στον Πευκώνα Αγ. Αναργύρων.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΣΩΝ ΠΟΛΛΩΝ:
ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
ΟΛΙΚΩΝ ΑΡΝΗΤΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΣΗΣ
ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΛΑΚΗ

Κάθε φυλακή είναι διαφορετική
κάθε ιστορία μοναδική
κάθε στιγμή φέρει μέσα της τις περιστάσεις
κάθε άνθρωπος τους τρόπους του

και χωρίς αμφιβολία,
η ποινή και η φυλάκιση του ενός
μας αφορά όλους.

Η ιδέα, ή καλύτερα η αναγκαιότητα, να γραφτεί αυτή η ιστορία προέκυψε μέσα από την ίδια τη δυναμική της προετοιμασία για την αντιμετώπιση της φυλακής , που με την σειρά της ήρθε σε πέρας σαν δοκιμασία ολόκληρου του αγώνα για την ολική άρνηση στράτευσης. Αυτή η ιστορία είναι λοιπόν, κομμάτι του αγώνα αυτού.

Οι δικαστικοί αγώνες και οι επακόλουθες καταδίκες υποχρέωσαν τους ολικούς αρνητές, τις οικογένειες τους, τις αντιμιλιταριστικές ομάδες καθώς και πολλές συλλογικότητες και κοινωνικές ομάδες, να αντιμετωπίσουν μια πραγματικότητα άγνωστη σε πολλούς: αυτή της φυλακής. Στα αποσπάσματα που ακολουθούν, η φωνή των φυλακισμένων ολικών αρνητών αποτελεί μια επιπλέον μαρτυρία αυτής της πραγματικότητας. Οι εμπειρίες και οι δυσκολίες των ανθρώπων αυτών, αφορούν και άλλους πολλούς που τις τελευταίες δεκαετίες έχουν υποστεί διώξεις και φυλακίσεις από το ισπανικό κράτος για την άρνησή τους να υπηρετήσουν στο στρατό.

Οι φυλακίσεις των αρνητών στράτευσης αντικατοπτρίζουν με ένα τρόπο τα όρια που προσπαθεί να θέσει το σύστημα. Τα όρια του νόμου και της παραδειγματικής φυλάκισης που, με τον συμπαγή αυτό τρόπο, ποινικοποιεί τον αγώνα για την αποστρατικοποίηση της κοινωνίας.

Στο ισπανικό Κράτος υπάρχουν τρεις χιλιάδες περίπου αρνητές της στρατιωτικής και της εναλλακτικής θητείας. Εδώ και κάποια χρόνια οι άνθρωποι του αντιμιλιταριστικού κινήματος έχουμε γνωρίσει τα στρατιωτικά δικαστήρια, τα συμβούλια πολέμου και τις στρατιωτικές φυλακές. Τώρα μαθαίνουμε επίσης τα πολιτικά δικαστήρια και τις δικαστικές φυλακές. Χωρίς αμφιβολία, ο επιδιωκόμενος στόχος για το Κράτος με την αλλαγή αυτή, δεν είναι να περιορίσει την στρατιωτική εξουσία, αλλά να απονευρώσει την αντιμιλιταριστική δράση και να την αποδυναμώσει μέσω ενός δικαστικού- σωφρονιστικού συστήματος που αντιμετωπίζει την ανυπακοή σαν ένα ακόμη έγκλημα.

Όμως η ολική άρνηση στράτευσης δυνάμωσε μέσω της φυλακής, κοινωνικοποιήθηκε και απονομιμοποιήθηκαν στις συνειδήσεις οι διώξεις και το σύστημα που αυτές αντιπροσωπεύουν. 

Από τη συλλογική-αντιμιλιταριστική έκδοση
« Η ανυποταξία στη φυλακή»,
Ισπανία, Σεπτέμβριος 1992

1.

Πρόθεση αυτής της έκδοσης είναι να διηγηθεί την κρυφή ιστορία της ολικής άρνησης στράτευσης: μέσα από τη φυλακή, όμως πέρα από και ενάντια στη φυλακή. Η φωνή μας μιλάει για τη ζωή μας. Διηγούμαστε τα όσα είδαμε, όσα η φυλακή μας έκανε να δούμε.

2.

Η φυλακή αποτελεί και αυτή ένα στρατιωτικό σύστημα. Η υπακοή στο «γιατί το λέω εγώ», τα διαστρεβλωμένα δικαιώματα, οι κανονισμοί της πάνω στη ζωή σου, η αυθαιρεσία για το ποιοι είναι οι αντιτιθέμενοι και ποιοι οι κριτές, η απόσταση ανάμεσα στην πραγματικότητα και στα όσα αυτή ουσιαστικά πρεσβεύει, όλα αυτά είναι κομμάτια του ίδιου μηχανισμού και επιτελούν τις ίδιες λειτουργίες.

3.

Η φυλακή δεν διοικεί απλά μέσω της απομόνωσης, την χρησιμοποιεί και σαν μέσο διαπαιδαγώγησης. Το μάθημα μας διδάσκει να μην σκεφτόμαστε ποτέ τους υπόλοιπους, να αποφεύγουμε τις τιμωρίες, να λέμε « μάλιστα, Κύριε» και να αποκτούμε κάθε είδους
βαρετά βιώματα.

 
4.

Οι προθέσεις αυτών που μας φυλάκισαν ζουν εδώ μαζί μας. Μας βοηθούν να αντισταθούμε. Και πάνω απ΄ όλα ωρίμασαν και μας βοήθησαν και εμάς να ωριμάσουμε. Τώρα όμως έχουμε και κάτι άλλο: ένα λόγο που μας κινητοποιεί να γράψουμε για να σπάσουμε την απραξία της φυλακής, για να συνειδητοποιήσουμε εκ νέου καθετί το ξεχασμένο ή αποσιωπημένο. Για να μην μπορέσουν να μας επιβληθούν.

5.

Ο δικός μας λόγος είναι ένας λόγος φυλακισμένος που μιλάει και για όλους τους άλλους που βρίσκονται εδώ μαζί μας σε αυτή την ρότα που μας έχει επιβληθεί. Οι μεταξύ μας διαφορές είναι σαφείς: οι άνθρωποι του περιθωρίου, οι ιστορίες των ναρκωτικών που συχνά τους χαρακτηρίζουν, σε άλλες περιπτώσεις οι αντιθετικές κοινωνικές αντιλήψεις… Αναμφίβολα όμως, βιώνουμε όλοι την ίδια καταπίεση.

Η φυλακή είναι το υπόγειο του συστήματος:
εδώ βρίσκονται τα θεμέλια, από ΄δω θα καταρρεύσει.

.

Μ Α Ρ Τ Υ Ρ Ι Ε Σ

Σε γενικές γραμμές, η εμπειρία της φυλακής ήταν, αν όχι θετική, τουλάχιστον ενδιαφέρουσα, αν και υπήρξε επίσης μ΄ έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο επίπονη. Έχω την αίσθηση ότι με βοήθησε να γνωρίσω μια ορισμένη πραγματικότητα πολύ καλύτερα και μου έδωσε αρκετά εφόδια.

Από την μία υπήρξε η πολιτική εμπειρία και απ΄ την άλλη η πιο ατομική, όσά δηλαδή έζησα σε προσωπικό – ψυχολογικό επίπεδο. Έμαθα ότι η ελευθερία δεν έχει να κάνει με τείχη, αλλά με εμάς τους ίδιους. Όσο συνεχίζεται η ανυπακοή, η ελευθερία είναι δική μας. Στην πραγματικότητα χάνει κανείς την ελευθερία του όχι όταν φυλακίζεται αλλά όταν αρχίζει να αποδέχεται το γεγονός ότι βρίσκεται στη φυλακή και να υπακούει. Με έναν τρόπο αυτή υπήρξε η εμπειρία μου από τη φυλακή.

Εύκολα μπορούμε να πούμε θεωρητικά ότι ο μιλιταρισμός μας επιβάλλεται, όμως αυτό δεν είναι τόσο άμεσο βίωμα. Το να βρεθεί κανείς σε μια στρατιωτική φυλακή, αυτό αποτελεί εμπειρία του τι σημαίνει «κάτω από τον έλεγχο των στρατιωτικών» . Η φυλακή θέλει να εξαρτάσαι απ΄ αυτούς εξολοκλήρου, σε κάθε έκφανση της ζωή σου: στις σχέσεις, τα ρούχα, ακόμη και στην οδοντόβουρτσα που θα χρησιμοποιήσεις…

Προσπαθούν να επιβάλλουν την εξουσία τους, να μας κάνουν να δεχτούμε ότι είμαστε υπό τον έλεγχό τους. Και μεις προσπαθούμε να τους δείξουμε το αντίθετο. Όποτε τίθεται σε αμφισβήτηση η εξουσία τους, νιώθουν την ανάγκη για επιβεβαίωση. Διατάζουν διαρκώς παράλογα πράγματα, που δεν έχουν νόημα και που ποτέ δε θα τα επέβαλαν σε ένα κανονικό κρατούμενο.

Τα όρια του φόβου.

Θέλω να αλλάξω τα πράγματα, και για αυτό αντιστέκομαι. Όμως πρώτα απ΄όλα πρέπει να καταρρίψω τα όρια που βάζει ο φόβος, που παραλύουν τις επιθυμίες και περιορίζουν τους ορίζοντες.

Το θέμα εδώ δεν είναι το κράτος και η προσωπική συνειδητοποίηση θεωρητικά, αλλά ο φόβος, που εμποδίζει πολύ κόσμο να προχωρήσει τα πράγματα που θέλει, που κάνει να φαίνονται ασύμβατα αυτά που σκεφτόμαστε και αυτά που θέλουμε να ζήσουμε.

Τα όρια του φόβου είναι το εμπόδιο που μπαίνει μπροστά μας, όμως όλοι το γνωρίζουμε. Ο φόβος της φυλακής σε στέλνει στο στρατό. Στο στρατό, ο φόβος σε υποβάλλει σε ταπεινώσεις. Όμως πάνω απ΄ όλα ο φόβος είναι ένα εμπόδιο που στιγματίζει τη δύναμη του καθενός και δεν μπορεί να κάνει αυτά που θέλει για να αλλάξει την κοινωνία.

Κι αυτό το όριο δεν το βάζει μόνον ο νόμος, αλλά και η δική μας συναίνεση.  

.

«Φαντάροι όλων των χωρών ενωθείτε!
Δεν έχετε να χάσετε παρά μόνο τους στρατηγούς σας!»  

.

Η ομάδα αλληλεγγύης.

Η σχέση με την αντιμιλιταριστική ομάδα της Ιρούνια ήταν αρκετά έντονη, η κατάσταση το επέτρεπε άλλωστε μιας και υπήρχαν και αρκετά ισχυροί δεσμοί. Έτσι η επαφή και η αλληλεγγύη ήταν διαρκείς και ανά πάσα στιγμή ήξεραν πως είμαι και τι χρειάζομαι. Επίσης υπήρξε αλληλογραφία για τα πιο σημαντικά θέματα καθώς συμμετείχα και γω δίνοντας τη γνώμη μου. Ως προς τη δυναμική της ομάδας δεν μπόρεσα να την παρακολουθήσω απόλυτα μιας και η διαδικασία είναι αρκετά πιο πολύπλοκο σα ζήτημα, παρ΄ ότι επικοινωνούσαμε τόσο συχνά. Το γεγονός ότι συμμετείχα από πριν στα πράγματα της ομάδας και όλοι με ήξεραν, βοήθησε πολύ αφού ήξεραν το τι πιστεύω και σκέφτομαι.

Βγαίνοντας νομίζω πως αυτό που χρειάζεται η άρνηση στράτευσης είναι ένα διάστημα ξεκούρασης και προσαρμογής και ότι θα πρέπει να γίνει μια μάζωξη και με άλλες ομάδες αλληλεγγύης, και με άλλους αρνητές στράτευσης και με τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους για να κάνουμε ένας απολογισμό, για να συνεχίσουμε να είμαστε αλληλέγγυοι και να κατατεθούν τα προβλήματα και οι απορίες μας. Είναι πολύ σημαντικό να μην προσπαθήσουμε να αποφύγουμε το πρόβλημα και να βγάλουμε γρήγορα συμπεράσματα. Πρέπει να αφήσουμε το χρόνο να αναδείξει τα συναισθήματα μας προς τους ανθρώπους που είναι γύρω μας και που υπέφεραν και αυτοί τη φυλακή.

για την ανατύπωση: πρωτοβουλία για την ολική άρνηση στράτευσης, Ιούλης 2002